30 rocznica śmierci Aleksandry Patynowej

11 lipca 2024 roku minęła 30 rocznica śmierci Aleksandry Patynowej (1911-1994), nauczycielki i organizatorki bibliotek szkolnych.

Urodziła się 2 listopada 1911 r. w Bieżanowie. W 1925 r. rozpoczęła naukę w Prywatnym Seminarium Nauczycielskim w Krakowie, które ukończyła w czerwcu 1930 r. Mimo trudnych warunków i panującego bezrobocia, udało jej się 21 marca 1931 r. otrzymać pracę nauczycielki w Brygidowie (pow. Włoszczowa, woj. kieleckie). Uczyła też w innych miejscowościach woj. kieleckiego (w Łapczynej Woli, Kuźnicy Grodziskiej, Desznie i Staniewicach). W okresie okupacji włączyła się czynnie, razem z mężem  do konspiracji. Wiosną 1945 r. przeniosła się do Gdańska i pracowała w Publicznej Szkole Powszechnej nr 4 przy ulicy Łąkowej. Po usunięciu z budynku, w którym podczas wojny mieścił się szpital wojskowy, urządzeń sanitarnych i przeprowadzeniu remontu, dokonała otwarcia roku szkolnego. Przez pięć miesięcy pracowała bezpłatnie, otrzymując jedynie paczki żywnościowe i odzieżowe UNRRA Administracja Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy i Odbudowy). Przez kilka lat organizowała kursy repolonizacyjne dla gdańszczan oraz kursy dla analfabetów. Od 1 lutego 1949 r. z uwagi na przeniesienie męża do pracy w Dyrekcji PKP w Szczecinie, opuściła Gdańsk i podjęła pracę w Szkole Podstawowej TPD nr 8 w Szczecinie. W 1950 r. zorganizowała w tej szkole bibliotekę, która wkrótce stała się biblioteką wzorcową dla całego województwa. We wrześniu 1952 r. została wizytatorem w Wydziale Oświaty Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Dziale Szkolnictwa Ogólnokształcącego. Była również wizytatorem bibliotek szkolnych i pedagogicznych.

Po wojnie, Aleksandra Patynowa uzupełniła swoje kwalifikacje pedagogiczne. W 1957 r. ukończyła Zaoczne Studium Nauczycielskie, a w 1965 r. uzyskała dyplom ukończenia studiów wyższych na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Studium Zaocznego Pedagogiki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1958 r. z jej inicjatywy przy Zarządzie Oddziału ZNP w Szczecinie powstała Sekcja Bibliotekarska, w skład której wchodzili wybitni bibliotekarze z różnych typów bibliotek. Sekcja działała do 1975 r., zajmując się organizowaniem kształcenia i doskonalenia nauczycieli bibliotekarzy.

Aleksandra Patynowa wyjeżdżała często do bibliotek szkolnych, aby wspierać placówki w ich pracy merytorycznej. Organizowała też seminaria wyjazdowe. Doświadczenia z tych działań przedstawiła w notatce II Sejmik aktywistów bibliotecznych w Szczecinie, opublikowanej w wydawanym przez SBP roczniku Z doświadczeń bibliotek szkolnych i pedagogicznych (t. 8. 1969). Upamiętniła też działalność Sekcji Bibliotekarskiej ZNP, włączając jej temat do pracy zbiorowej Związek Nauczycielstwa Polskiego w latach 1945-1975 pod red. Lucyny Kurek-Kwiatkowskiej (Szczecin 1979).

Na emeryturę przeszła w końcu sierpnia 1971 r. i po paru latach przeniosła się do Jaworzna, aby być bliżej rodziny. Za aktywną pracę zawodową i społeczną, została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972), Złotym Krzyżem Zasługi (1966), Złotym Gryfem Pomorskim (1965) Srebrnym Krzyżem Zasługi (1955). Była ceniona za  fachowość i bezkompromisowość.

Zmarła 11 lipca 1994 r. w Jaworznie.

J.J.