45 rocznica śmierci Marii Szymańskiej

29 maja 2024 r. mija 45 rocznica śmierci dr Marii Szymańskiej (1916-1979), starszego kustosza dyplomowanego, historyka z wykształcenia, a rękopiśmiennika i bibliografa z wyboru.

Urodziła się 16 czerwca 1916 r. w Poznaniu i tam spędziła życie. W latach 1934 -1938 studiowała na Uniwersytecie Poznańskim (UAM) historię i literaturę francuską. Pod koniec studiów pracowała jako zastępca asystenta w Seminarium Historycznym, a po uzyskaniu magisterium jako praktykantka w Archiwum Państwowym w Poznaniu (1938-1939).  Marzenia o pracy naukowej przerwała wojna, podczas której pracowała jako stenotypistka w niemieckiej firmie Gustawa Pattberga.

Po wyzwoleniu Poznania uznała, że bibliotekarstwo to zawód zgodny z jej zamiłowaniami i 13.03.1945 r. rozpoczęła pracę w Bibliotece Uniwersyteckiej. Skierowano ją do Zbiornicy Zbiorów Zabezpieczonych (ZZZ) oraz na powojenne kursy bibliotekarskie, organizowane w Poznaniu i Kórniku. 23.10.1946 r. zdała państwowy egzamin I stopnia. W 1947 r. została kierownikiem ZZZ, w 1948 kierownikiem  Wypożyczalni, a w 1949 r. powierzono jej funkcję organizatora i kierownika Referatu Rękopisów. Ukończyła w tym czasie kursy z zakresu starych druków (1948) i rękopisów (1950), odbyła też praktykę w Bibliotece Jagiellońskiej. Owocowało to sukcesami w pracy zawodowej. Przełożyło się też na kolejny stopień w karierze M. Szymańskiej: 1.10.1960 r. powierzono jej stanowisko kierownika Oddziału Zbiorów Specjalnych, które zajmowała do 30.09.1976 r. Wpłynęło też na wybór tematu pracy doktorskiej: Obraz piśmiennictwa XVII i XVIII wieku w wielkopolskich zbiorach rękopisów jako źródło kultury, którą obroniła 31.05.1966 r. na Wydziale Filologicznym UAM. Zwieńczeniem jej kariery zawodowej było uzyskanie tytułu starszego kustosza dyplomowanego w 1972 r. Po przejściu na emeryturę pracowała jeszcze na ¼ etatu do maja 1978 r.

Poczesne miejsce w jej działalności bibliotekarskiej zajmowały prace związane z tworzeniem bibliografii i upowszechnianiem wiedzy o nich. Była autorką/współautorką kilku bibliografii dotyczących historii Polski i Wielkopolski. Brała udział w konferencjach i naradach nt. bibliografii. W ramach przysposobienia bibliotecznego zaznajamiała studentów z bibliografiami istotnymi dla poszczególnych kierunków studiów.

 Z czasem zajęła się też dydaktyką. Od 1968 r. prowadziła na Studium Bibliotekoznawstwa UAM ćwiczenia i wykłady z bibliografii, a od 1971 r. wykłady z drukarstwa, ruchu wydawniczego i księgarstwa. Wykładała także po przejściu na emeryturę.

Jej dorobek piśmienniczy liczy 38 pozycji. Poza bibliografiami publikowała artykuły i recenzje w „Przeglądzie Bibliotecznym” oraz „Rocznikach Bibliotecznych”. Poza tym opracowała i wydała drukiem Katalog rękopisów Biblioteki Głównej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Rękopisy XVII i XVIII wieku. Sygnatury 400-699 (1970).

Była też aktywnym członkiem Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Przez trzy kadencje (1954-1960) pełniła funkcję sekretarza Okręgu SBP w Poznaniu.

Zmarła 29 maja 1979 r., została pochowana na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu.

E.S.-M.